Năm 2013 qua các sự kiện tiêu biểu
WHĐ (28.12.2013) – Kết thúc năm 2013, theo thông lệ, Ban biên tập Trang tin điện tử Hội đồng Giám mục Việt Nam đã bình chọn 10 sự kiện đáng chú ý nhất trong sinh hoạt của Giáo hội toàn cầu và Giáo hội Việt Nam.
Trong các sự kiện này, chắc chắn việc Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI từ nhiệm và việc Giáo hội Công giáo có Tân giáo hoàng phải là sự kiện nổi bật nhất.
- Giáo hội toàn cầu -
1. Đức giáo hoàng Bênêđictô XVI tuyên bố từ nhiệm và Đức hồng y Jorge Mario Bergoglio được bầu làm giáo hoàng
“Kể từ ngày 28-2-2013, vào lúc 8 giờ tối, Toà Thánh Rôma, Toà Thánh Phêrô, sẽ trở thành trống ngôi, và Mật tuyển viện sẽ được triệu tập để các vị có thẩm quyền tuyển chọn vị Tân Giáo hoàng”. Đó là lời tuyên bố của Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI với các vị hồng y tham dự cuộc họp tại Roma vào buổi sáng ngày 11-02.
Sau gần 2 tuần trống toà, vào lúc 19g07 ngày 13-03 giờ Roma (1 giờ 7 phút sáng thứ Năm 14-03, theo giờ Việt Nam), Toà Thánh Roma đã có chủ chăn mới, chúng ta đã có Giáo hoàng! Qua 5 vòng bỏ phiếu, các hồng y đã trao cho Đức hồng y Jorge Mario Bergoglio, Tổng giám mục Tổng giáo phận Buenos Aires (Argentina), sứ vụ Giám mục Roma, kế vị Thánh Phêrô. Vị giáo hoàng thứ 266 của Giáo hội Công giáo 76 tuổi đã chọn tông hiệu Phanxicô và khai mạc thừa tác vụ Phêrô vào ngày 19-03.
2. Đức Thánh Cha thành lập một Hội đồng Hồng y để trợ giúp ngài cai quản Giáo hội
Ngày 28-09, Đức Thánh Cha Phanxicô đã ký Văn bản thành lập một Hội đồng Hồng y để trợ giúp ngài trong việc cai quản Giáo hội hoàn vũ và soạn thảo kế hoạch duyệt lại Tông hiến Pastor bonus về Giáo triều Roma. Trước đó, vào ngày 13-04, Đức Thánh Cha đã loan báo việc thành lập Nhóm nói trên, đồng thời nêu tên những người được mời tham gia. Hội đồng này gồm 8 hồng y. Tất cả các thành viên của Hội đồng, ngoại trừ vị Thư ký và Đức hồng y Bertello (thuộc Giáo triều), đều là Tổng giám mục đang coi sóc các giáo phận lớn và có nhiều kinh nghiệm mục vụ. Hội đồng Hồng y này không thuộc Giáo triều Roma, nhưng chỉ có chức năng tư vấn cho Đức giáo hoàng.
3. Thánh lễ bế mạc Năm Đức Tin
Lúc 10g30 sáng Chúa nhật 24-11, ngày lễ Đức Giêsu Kitô Vua vũ trụ, tại Quảng trường Thánh Phêrô, Đức Thánh Cha Phanxicô đã long trọng cử hành Thánh lễ bế mạc Năm Đức Tin – được Đức nguyên giáo hoàng Bênêđictô XVI khai mạc vào ngày 11-10 năm ngoái. Kết thúc Thánh lễ, Đức Thánh Cha đã trao Tông huấn Evangelii gaudium (Niềm vui Phúc âm), văn kiện hậu Thượng Hội đồng về Tân Phúc-âm-hoá và Thông truyền đức Tin (2012), cho các đại diện từng đời sống ơn gọi trong cộng đồng dân Chúa.
4. Ban hành Thông điệp Lumen Fidei
Thứ Sáu 05-07, Thông điệp đầu tiên của Đức Thánh Cha Phanxicô, Lumen fidei (Ánh sáng đức tin), đã được công bố trong một cuộc họp báo tại Vatican. Văn kiện này hoàn tất bộ ba giáo huấn giáo hoàng về ba nhân đức đối thần, bắt đầu với thông điệp Deus caritas est về Đức ái ban hành năm 2005, tiếp theo là Thông điệp Spe salvi về Đức cậy ban hành năm 2007; cả hai Thông điệp này do Đức nguyên giáo hoàng Bênêđictô XVI viết. Khi loan báo Thông điệp đầu tiên sẽ được ban hành, Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng đây là một công trình “đồng soạn”: vị tiền nhiệm của ngài là Đức nguyên giáo hoàng Bênêđictô XVI đã khởi sự viết, rồi trao lại bản thảo cho ngài hoàn tất.
5. Chân phước Gioan XXIII và Chân phước Gioan Phaolô II sẽ được tuyên thánh
Cùng ngày thứ Sáu 05-07, cha Federico Lombardi S.J. Giám đốc Phòng Báo chí Toà Thánh thông báo: Đức giáo hoàng Phanxicô đã phê chuẩn án tuyên thánh cho hai vị tiền nhiệm đáng kính mà ngài rất yêu quý là Chân phước Gioan XXIII và Chân phước Gioan Phaolô II. Sau đó, vào ngày 30-09, trong Công nghị Hồng y thông thường và công khai về việc tuyên thánh cho hai vị Chân phước, Đức Thánh Cha Phanxicô đã quyết định hai vị tiền nhiệm của ngài sẽ được nâng lên hàng Hiển thánh vào ngày 27-04-2014, tức Chúa Nhật II Phục Sinh, lễ kính Lòng Chúa Thương Xót.
6. Chầu Thánh Thể trên toàn thế giới
Vào lúc 5 giờ chiều (giờ Roma) Chúa nhật 02-06, ngày lễ Mình Máu Thánh Chúa Kitô, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chủ sự giờ chầu Thánh Thể long trọng tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô ở Roma với hai ý chỉ: xin cho Hội Thánh Chúa trở nên dấu hiệu của sự hiệp nhất và cầu cho những người đau khổ dưới mọi hình thức. Cùng thời điểm này trên toàn thế giới, hàng triệu tín hữu Công giáo ở khắp nơi đã hiệp thông với Đức Thánh Cha trong giờ chầu Thánh Thể được tổ chức tại các Nhà thờ chính toà và rất nhiều nhà thờ khác trên khắp thế giới. Đây là sự kiện chưa từng có của Giáo hội trên toàn thế giới, được phổ biến trực tiếp qua các kênh truyền hình, truyền thanh của Toà Thánh và trực tuyến trên mạng internet.
7. Ngày Giới trẻ Thế giới tại Rio de Janeiro, Brazil
Thứ Hai 22-07, Đức Thánh Cha Phanxicô lên đường đến Brazil, chủ toạ Ngày Giới trẻ Thế giới lần thứ 28, đồng thời thăm chính thức nước Cộng hoà Liên bang Brazil. Đây là chuyến tông du đầu tiên bên ngoài Italia của Đức Thánh Cha Phanxicô, sau hơn 4 tháng đảm nhận thừa tác vụ Phêrô.
8. Tân Quốc vụ khanh Toà Thánh
Ngày 31-08, Phòng báo chí Toà Thánh công bố quyết định của Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm Tân Quốc vụ khanh Toà Thánh: Đức Thánh Cha đã chấp thuận đơn từ nhiệm của Đức hồng y Tarcisio Bertone, Quốc vụ khanh Toà Thánh và bổ nhiệm Đức Tổng giám mục Pietro Parolin, sứ thần Toà Thánh tại Venezuela, làm Tân Quốc vụ khanh Toà Thánh. Đức Thánh Cha cũng ấn định ngày 15-10-2013 là ngày Đức hồng y Bertone chính thức rời chức vụ và Đức Tổng giám mục Parolin chính thức nhận chức vụ Quốc vụ khanh Toà Thánh.
9. Thượng Hội đồng Giám mục
Thứ Ba 08-10, Phòng Báo chí Toà Thánh thông báo Đức Thánh Cha Phanxicô đã triệu tập Đại hội chung ngoại lệ lần thứ ba của Thượng Hội đồng Giám mục tại Vatican từ ngày 05 đến ngày 19-10-2014, về chủ đề “Những thách đố mục vụ đối với gia đình trong bối cảnh loan báo Tin Mừng”.
10. Đức Thánh Cha Phanxicô: “Nhân vật của năm” năm 2013
Ngày 11-12, tuần báo Time của Hoa kỳ công bố bình chọn Đức giáo hoàng Phanxicô là “Nhân vật của năm” năm 2013. Trước đó, hai vị tiền nhiệm của ngài cũng đã nhận vinh dự này: Đức Gioan XXIII vào năm 1962 và Đức Gioan Phaolô II vào năm 1994.
- Giáo hội Việt Nam -
1. Đại hội lần thứ XII Hội đồng Giám mục Việt Nam
Ngày 07-10, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã khai mạc Đại hội lần thứ XII tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận Tp. HCM. Đại hội kéo dài đến trưa thứ Sáu 11-10. Tại Đại hội, các giám mục đã bầu ra Ban Thường vụ và Chủ tịch của các Ủy ban trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam nhiệm kỳ 2013-2016. Tân Ban Thường vụ gồm có: Chủ tịch: Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc, Phó Chủ tịch: Đức Tổng giám mục Phanxicô Xaviê Lê Văn Hồng, Tổng thư ký: Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt và Phó Tổng thư ký: Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm.
2. Tân Tổng Giám mục Phó Tổng giáo phận Tp. HCM
Ngày 28-09, Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm Đức cha Phaolô Bùi Văn Đọc –hiện đang là giám mục giáo phận Mỹ Tho– làm Tổng giám mục Phó Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Đồng thời, Đức Tổng giám mục Phaolô Bùi Văn Đọc cũng được bổ nhiệm làm Giám quản Tông toà giáo phận Mỹ Tho.
3. Tân giám mục phụ tá giáo phận Xuân Lộc
Ngày 28-02, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI bổ nhiệm Đức ông Giuse Đinh Đức Đạo, hiện là Giám đốc Đại chủng viện Thánh Giuse giáo phận Xuân Lộc, làm Giám mục phụ tá giáo phận Xuân Lộc, hiệu toà Gadiaufala.
4. Tân giám mục phụ tá giáo phận Hưng Hoá và giáo phận Vinh
Ngày 15-06, Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm cha An-phong Nguyễn Hữu Long, thuộc Hội Linh mục Xuân Bích, Giám đốc Đại chủng viện Huế, làm giám mục phụ tá giáo phận Hưng Hoá, hiệu toà Gummi di Bizacena và cha Phêrô Nguyễn Văn Viên, Tổng đại diện giáo phận Vinh, làm giám mục phụ tá giáo phận Vinh, hiệu toà Megalopoli di Proconsolare.
5. Giáo phận Vĩnh Long mừng 75 năm thành lập
Ngày 08-01, Đức cha Tôma Nguyễn Văn Tân chủ sự Thánh lễ mừng kỷ niệm 75 năm thành lập giáo phận Vĩnh Long tại Nhà thờ chính toà.
6. Giáo phận Đà Nẵng: Khai mạc Năm Thánh kép
Kỷ niệm Kim Khánh Giáo phận và 400 năm đón nhận Tin Mừng, giáo phận Đà Nẵng mở Năm Thánh kép từ ngày 18-01-2013 đến 18-01-2015. Thánh Lễ khai mạc Năm Thánh được tổ chức tại Nhà thờ Trà Kiệu vào ngày 18-01-2013.
7. Giáo phận Bắc Ninh kỷ niệm 130 năm thành lập
Ngày 29-05, giáo phận Bắc Ninh vui mừng kỷ niệm sinh nhật lần thứ 130. Thánh lễ tạ ơn mừng sinh nhật giáo phận tại Nhà thờ chính toà do Đức Tổng giám mục Leopoldo Girelli chủ sự.
8. Giáo phận Lạng Sơn mừng kỷ niệm 100 năm thành lập
Ngày 21-11, giáo phận Lạng Sơn cử hành đại lễ mừng kỷ niệm 100 năm thành lập. Thánh lễ tạ ơn mừng ngày thành lập giáo phận được cử hành tại Nhà thờ chính toà do Đức Tổng giám mục Leopoldo Girelli chủ sự.
9. Kết thúc điều tra án phong chân phước cho Đức hồng y Thuận (cấp giáo phận)
Thứ Sáu 05-07, vào lúc 9g30 (giờ Roma), Đức hồng y Peter Turkson, Chủ tịch Hội đồng Toà Thánh Công lý và Hoà bình, chủ sự Thánh lễ tạ ơn nhân bế mạc cuộc điều tra ở cấp giáo phận án phong chân phước cho Người Tôi Tớ Chúa Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận, tại Vương cung thánh đường thánh Antôn Pađua, gần Toà Giám quản Roma.
10. Hội nghị các Đại chủng viện Việt Nam
Hội nghị các Đại chủng viện Việt Nam nhóm họp từ ngày 05 đến 10-08 tại Toà giám mục Đà Lạt. Tham dự Hội nghị có 42 đại diện của các Đại chủng viện; ngoài ra còn có 3 linh mục Hàn quốc được mời tới chia sẻ về tình hình ơn gọi tại Hàn quốc, về việc đào tạo tại Chủng viện và về việc đào tạo các nhà đào tạo mới được bổ nhiệm về Chủng viện.
* Qua đời
Trong năm vừa qua, Giáo hội Công giáo trên thế giới có có hai sự ra đi đáng chú ý:
– Đức hồng y Josef Glemp, một tiếng nói quan trọng của Công giáo Ba Lan, Giáo chủ Giáo hội Công giáo Ba Lan từ 1981 đến 2009, qua đời ngày 23-01, hưởng thọ 83 tuổi.
– Đức giám mục Aloysius Kim Lỗ Hiền, người đóng vai trò quan trọng trong lịch sử Giáo hội Công giáo tại Trung Quốc, đặc biệt trong 30 năm qua, qua đời ngày 27-04 trong sự hiệp thông với Đức giáo hoàng. Đức giám mục Kim thọ 97 tuổi.
Riêng Giáo hội tại Việt Nam có 4 vị giám mục đã an nghỉ trong Chúa:
– Đức cha Giacôbê Nguyễn Văn Mầu, nguyên Giám mục giáo phận Vĩnh Long, qua đời ngày 31-01, hưởng thọ 99 tuổi (73 năm linh mục và 45 năm giám mục).
– Đức cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Quang Sách, nguyên Giám mục giáo phận Đà Nẵng qua đời ngày 07-07, hưởng thọ 88 tuổi (57 năm linh mục và 38 năm giám mục).
– Đức cha Giuse Hoàng Văn Tiệm, Giám mục giáo phận Bùi Chu, qua đời ngày 17-08, hưởng thọ 75 tuổi tuổi (40 năm linh mục và 12 năm giám mục).
– Đức cha Tôma Nguyễn Văn Tân, Giám mục giáo phận Vĩnh Long, qua đời ngày 17-08, hưởng thọ 73 tuổi (44 năm linh mục và 13 năm giám mục).
Hiện nay Giáo hội Việt Nam có 47 giám mục, gồm có: 25 giám mục chính toà, 5 giám mục hiệu toà (giám mục phụ tá), 13 giám mục nguyên chính toà, Đức Tổng giám mục Sứ thần Toà Thánh tại Costa Rica và 3 vị giám mục hiệu toà đang phục vụ tại các giáo phận ở Hoa Kỳ, Canada và Australia.
* Tài liệu
Trong năm vừa qua, Bộ Giáo sĩ đã phát hành ấn bản mới của “Sách Hướng dẫn về đời sống và thừa tác vụ linh mục”. Lý do của ấn bản mới này được Bộ giải thích ngay trong Lời nói đầu: Khuynh hướng thế tục hoá phát triển rất mạnh trong những thập kỷ gần đây đã buộc Huấn quyền phải đưa ra quan điểm rõ ràng. Sách Hướng dẫn đề cập đến việc đào tạo và đời sống thiêng liêng của các linh mục, nhắc lại “ý định kiên quyết của Giáo hội là duy trì luật buộc sống độc thân vĩnh viễn do tự do lựa chọn đối với các ứng viên linh mục thuộc nghi lễ Latinh”, nhưng cũng nói đến những khía cạnh rất thực tế, chẳng hạn như đức vâng lời hoặc tầm quan trọng của tu phục.
Riêng tại Việt Nam:
– Sau gần 2 năm với nhiều giai đoạn nỗ lực làm việc, Tổ Giáo lý thuộc Ủy ban Giáo lý đức tin của Hội đồng Giám mục Việt Nam đã cho ra mắt “Bản Hỏi Thưa – Giáo lý Hội Thánh Công giáo”. Đây là Bản Hỏi Thưa ngắn gọn, súc tích, gồm những vấn đề liên quan đến Giáo lý Hội Thánh Công giáo cho những ai muốn tìm hiểu về Thiên Chúa và chương trình cứu độ của Thiên Chúa, về Giáo Hội và dân Thiên Chúa.
– Trong khuôn khổ Năm Đức Tin, YOUCAT Việt Nam, ấn bản tiếng Việt của YOUCAT, đã ra mắt tại Việt Nam vào trung tuần tháng 10-2013. Đây là công trình của cha Antôn Nguyễn Mạnh Đồng (giáo phận Cần Thơ) và nhóm Youvica.
