HĐGMVN đã kêu gọi con cái mình tạ ơn Thiên Chúa vì những ơn Người đã ban cho GHVN từ khi đón nhận Tin mừng cho đến ngày nay và nhìn nhận những thiếu sót lỗi lầm của mình trong quá khứ và vạch ra đường hướng mục vụ trong tương lai hầu đáp ứng được nhu cầp thiết của xã hội.
Trong khuôn khổ của Năm Thánh, ngoài hai dịp lớp: Khai mạc tại Sở Kiện (Tổng Giáo phận Hà Nội) và bế mạc tại La Vang (Tổng Giáo phận Huế) còn có Đại Hội Dân Chúa được tổ chức tại Trung Tâm Mục Vụ Tổng GP Sài Gòn từ ngày 21-25/11/2010.
Đây là đại hội dân Chúa với quy mô lớn nhất từ xưa tới nay đối với GHVN vì nó quy tụ được mọi thành phần dân Chúa tới tham dự đại hội: ĐHY, GM, linh mục, tu sỹ và giáo dân từ tất cả các Giáo phận của đất nước.
Ngày 21.11.2010
Ngay từ trưa hôm nay, ngày khai mạc Đại hội, các đại biểu đã về Trung Tâm Mục Vụ TGP Sài Gòn để chuẩn bị cho Đại Hội dân Chúa. Quí Đức Cha thì nghỉ tại Trung Tâm Mục Vụ. Quí cha tổng đại diện, quí cha bề trên và quí cha nghỉ tại Đại Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn. Quí đại biểu và giáo dân nghỉ tại nhà dòng thánh Phaolô. Ban tiếp tân đã hướng dẫn rất chu đáo. Người người háo hức.
Khoảng 16g30, 5 chiếc xe lớn đã chở quí Đức cha, quí cha và quí đại biểu ra nhà thờ Đức Bà để dâng Thánh lễ Khai mạc. Khi xe tới nơi, chúng tôi đã thấy hàng ngàn người với đủ mọi lứa tuổi đón chào quí Đức cha, quí cha và quí đại biểu.
Đúng 17g30, Thánh lễ Khai mạc được long trọng cử hành với sự tham dự của hầu hết các Đức cha của các Giáo phận, quí cha giám quản, tổng đại diện, quí cha bề trên, quí nam nữ tu sĩ và hàng ngàn giáo dân. Trong bài giảng chia sẻ, Đức cha chủ tịch HĐGM – Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, TGM Gp. Hà Nội nhấn mạnh đến tầm quan trọng của Đại Hội Dân Chúa. Hơn nữa, Đại Hội lại được khai mạc đúng ngày lễ Chúa Kitô vua để nói lên rằng GHVN tôn Chúa Giêsu là vua của mình. Ngài nói: “Lễ khai mạc Đại Hội Dân Chúa nhằm vào đại lễ Chúa Kitô Vua Vũ Trụ. Chính ý nghĩa phụng vụ của ngày lễ hôm nay sẽ cung cấp cảm hứng cho Đại Hội Dân Chúa”.
Sáng ngày 22.11.2010
Mặc dầu đã khai mạc vào buổi chiều ngày 21 nhưng sáng nay Đại hội mới thực sự làm việc một cách thực thụ. Mở đầu buổi làm việc là giờ Kinh Sáng tại hội trường Trung tâm Mục vụ Sài Gòn đặt dưới sự bảo trợ của Mẹ Maria. Mọi người tham dự đều cảm nhận được sự thánh thiêng của đại hội. Hơn nữa, ai cũng cảm thấy vai trò và trách nhiệm của mình phải phải cầu nguyện và đóng góp tích cực phần mình vào việc thành công của Đại hội.
Theo phân công của Ban tổ chức, mỗi giáo tỉnh chịu trách nhiệm một ngày làm việc: từ chủ sự giờ Kinh, chủ tế Thánh lễ và chủ trì hội nghị tham luận. Giáo tỉnh Hà Nội chịu trách nhiệm ngày thứ nhất.
Tại bàn chủ tịch đoàn gồm có 04 vị: Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, TGMGPHN - Chủ tịch HĐGMVN, chủ tọa; Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt, Giám mục Bắc Ninh, Tổng thư ký HĐGM; Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Giám mục Vinh; Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Giám mục Giáo phận Thanh Hóa; Đức cha Giuse Nguyễn Năng, Giám Mục Giáo phận Phát Diệm.
Sau giờ cầu nguyện sốt sáng này, Đại hội bắt đầu bằng việc thuyết trình và tham luận. Có 03 Đức cha thuyết trình:
1. Đức cha Giuse Nguyễn Năng, GM Giáo phận Phát Diệm trình bầy về Chiều Kích Mầu Nhiệm của Giáo Hội, theo cái nhìn của thần học.
Ngài đã nói lên 2 điểm sau đây:
a. Giáo hội, một thực tại phức tạp
b. Các yếu tố khác nhau của GH mầu nhiệm, tức là Chúa Thánh Thần hoạt động trong GH và GH sống bằng sự sống của Thiên Chúa.
2. Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp O.P, GM Giáo phận Vinh phản biện
Ngài đã đưa ra những mô hình mà xưa nay GHVN đã kinh qua:
a. Mô hình GH tiền Vatican II
Nhìn chung, từ thế kỉ XVI – XX, hai mô hình chiếm vị thế ưu tiên là “mô hình kim tự tháp” và mô hình “xã hội hoàn hảo”. Nhưng tại đất nước của chúng ta, do vì hoàn cảnh nên mô hình kim tự tháp lại rất phát triển. Ngài nói tiếp: “Người ta đề cao pháp lý hơn yếu tố bí tích, nhấn manh đến cơ chế chiều kích mầu nhiệm, thánh thiêng của GH”.
c. Đường hướng của Vatican II
Qua Hiến chế Tín lý về GH, Vatican II muốn đặc biệt đề cao vai trò của giáo dân trong Giáo hội.
3. Đức cha Cosma Hoàng Văn Đạt, Giám mục Giáo phận Bắc Ninh với đề tài “Sống mầu nhiệm hiệp thông trên quê hương”
Trong bài thuyết trình, Đức cha đưa ra 03 điểm sau đây:
a. Sống Mầu nhiệm GH trong lòng dân tộc: Người Công giáo Việt Nam cũng là công dân Việt Nam nên người Công giáo cũng phải có trách nhiệm đóng góp vào đời sống và sự phát triển của đất nước.
b. Sống Mầu nhiệm GH là phải thờ Thiên Chúa là trên hết.Đôi khi luật của một đất nước trong một giai đoạn nào đó mâu thuẫn với luật của Chúa thì người tín hữu cần phải :vâng lời Thiên Chúa hơn là vâng lời người ta”.
c. Sống Mầu nhiệm là phải Phúc Âm hóa: khi nói đến Phúc Âm hóa không chỉ là truyền đạo để rửa tội nhưng còn là làm cho đời sống xã hội được tổ chức theo Tin Mừng.
Sau những bài thuyết trình của các vị mục tử, có tới 10 bài tham luận của các tham dự viên. Những tham dự viên đó là những linh mục, tu sĩ và giáo dân từ 26 Giáo phận. Riêng Giáo phận Hưng Hóa có một bài tham luận của một giáo dân, đó là ông Ga.B. Đinh Quang Toản với đề tài “Định hướng xây dựng giáo xứ, giáo họ trưởng thành”.
Kết thúc làm việc buổi sáng bằng việc dâng Thánh lễ lúc 10g 30 tại nhà nguyện Đại Chủng Viện Thánh Giuse Sài Gòn kính Đức Trinh Nữ Maria. Trong bài chia sẻ Thánh lễ, Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên, GM Giáo phận Hải Phòng nói lên lòng sùng kính Đức Mẹ của người con đất Việt.
Chiều ngày 22.11.2010
Lịch làm việc được bắt đầu bằng giờ Kinh Chiều lúc 14g30 tại hội trường Trung Tâm Mục Vụ TGP Sài Gòn. Một lần nữa trong ngày, Đại hội muốn dâng lên Thiên Chúa những suy tư đóng góp của tất cả các tham dự viên qua việc cầu nguyện.
Sau giờ Kinh Chiều, Đại hội muốn được nghe hết những ý kiến đóng góp từ các tham dự viên nên Ban tổ chức chia ra 16 tổ để chia sẻ và góp ý kiến. Mỗi tổ đều có một linh mục điều hành và một thư ký ghi chép.
Vì đây là Đại hội Dân Chúa nên mọi thành viên tham dự, cho dù là linh mục, tu sĩ hay giáo dân, đều đóng góp phần mình rất tích cực, nhất là qua việc đóng góp và xây dựng theo các gợi ý mà ban tổ chứ c yêu cầu. Có thể nói mọi người rất thiết tha xây dựng Giáo hội bằng chính tâm huyết và khả năng tốt nhất của mình.
Một giờ thảo luận đã trôi mau. Bao ý kiến được ghi chép và đúc kết. Vì thời gian có hạn, nên ban tổ chức đề nghị 04 tổ thành một nhóm đúc kết và trình bầy trước hội nghị.
Đúng 1 7g30, những bản đúc kết rất phong phú và đa diện, thậm chí còn trái chiều nữa. Nhưng ai cũng muốn xây dựng GH Việt Nam thành một GH trưởng thành về mọi phương diện, trong đó có việc hội nhập văn hóa. Có thể nói hội nhập văn hóa đóng vai trò sống còn củ a Giáo Hội địa phương. GHVN không thể tồn tại trên quê hương chúng ta mà Tin Mừng lại không nhập thế tại đây. Tóm lại, chúng ta phải làm cho Tin Mừng đâm rễ sâu vào văn hoá Việt Nam.
Ngày 24.11.2010
Hôm nay là ngày thứ ba của Đại Hội, chương trình vẫn bắt đầu từ giờ Kinh Sáng kính Các Thánh Tử Đạo Việt Nam tại hội trường.
Theo sự phân công của Ban tổ chức, hôm nay đến lượt giáo tỉnh Huế chủ trì. Đức Tổng Giám mục Stêphanô Nguyễn Như Thể chủ tọa và có 3 Giám mục khác thuyết trình và phản biện.
1. Đức cha Vinh Sơn Nguyễn Văn Bản, Giám mục Buôn Mê Thuật thuyết trình với chủ đề Giáo Hội Việt Nam và sứ vụ loan báo Tin Mừng.
Đức cha đã nêu lên một viễn cảnh rất thiết thực về truyền giáo tại Việt Nam. Ngài nói: “Sứ mạng loan báo Tin Mừng là bổn phận nằm trong bản chất của Giáo Hội, không có biệt lệ cho bất cứ Giáo Hội nào. Tuy nhiên, một Giáo Hội cụ thể thi hành một sứ mệnh chung cho toàn thể Giáo Hội, thì phải đi theo đường hướng chung của cả Giáo Hội, dẫu cho theo cách thế diễn đạt riêng của mình. Để làm được điều này, Giáo Hội cần phải có một phường pháp làm việc cụ thể dưới sự soi sáng của Chúa Thánh Thần, trong tình hiệp thông với Giáo Hội phổ quát và toàn thể Giáo Hội địa phương”.
2. Đức Cha Mathêu Nguyễn Văn Khôi, Giám mục phó Giáo phận Quy Nhơn, đặ trách Uỷ Ban nghệ thuật thánh thuộc HĐGMVN, với chủ đề về việc giáo dục lương tâm trong bối cảnh truyền giáo tại Việt Nam.
Ngày nay, chúng ta đang sống trong một xã hội bùng nổ thông tin. Nhiều khi không biết thông tin nào là thật, thông tin nào là không thật. Nhiều người còn lạm dụng cả tôn giáo để làm những việc trái với đạo lý luân thường nữa. Bởi vì, vàng thau lẫn lộn.
Đức cha nói: “Đặc biệt trong bối cảnh truyền giáo tại Việt Nam hiện nay, việc giáo dục lương tâm càng trở nên cần thiết và khản thiết hơn bao giờ hết, vì xã hội chúng ta đang sống đầy dẫy những cách sống, những chủ trương và khuyng hướng phản đạo đức đang làm méo mó bộ mặt của lương tâm, dẫn đến sự lu mờ hay đánh mất cảm thức tôn giáo nơi nhiều người”.
Bài thuyết trình của ngài đã được Đại Hội đánh giá rất cao vì tính thực tiễn và cần thiết của nó.
3. Đức cha Giuse Châu Ngọc Tri, Giám mục Giáo phận Đã Nẵng nói về sứ vụ Truyền giáo qua việc mục vụ như sau:
- Mục vụ Nhà Trẻ mà các nữ tu đóng vai trò tiên phong trong việc giáo dục chúng. vì tâm hồn các em như tờ giấy trắng. Hãy gieo vào tâm hồn các em những hành vì yêu thương và những nghĩa cử cao đẹp.
- Mục vụ nhà đất: Hãy động viên các doanh nhân và những người hiểu biết về luật pháp đi sâu vào lãnh vực nhà đất để khi cần giúp cho những người ít am hiểu về đất đai hay giúp những cơ sở tôn giáo về vấn đề này.
Sau những bài thuyết trình của quí Đức cha, có 12 bài tham luật được lần lượt phát biểu. Những ý tưởng chung của các bài này là lòng tha thiết xây dựng Giáo Hội Việt Nam của những tham dự viên.
- Nhiều tham dự viên còn đóng góp với Hội Đồng Giám Mục Việt Nam cần phải lên tiếng mạnh mẽ về quyền sống của con người, đặc biệt hàng ngàn thai nhi vô tội bị cướp đi mạng sống mỗi ngày. Một bác sĩ cho biết: “Việt Nam trở thành một cường quốc thứ 3 về những vụ phá thai. Người ta tính cứ 6 giây lại có một thai nhi bị bỏ”.
- Nhiều tham dự viên góp ý là mối tương quan giữa hàng giáo phẩm và giáo dân phải được cải thiện và hãy trao cơ hội nhiều hơn cho giáo dân.
Như thường lệ, buổi sáng được kết thúc bằng Thánh lễ lúc 10g30. Hôm nay, Lễ kính các Thánh Tử Đạo Việt Nam. Xin các Thánh Tử Đạo Việt Nam cầu thay nguyện giúp cho Giáo Hội Việt Nam biết lắng nghe và thực thi ý Chúa.
Lm. Giuse Nguyễn Văn Thành